بررسی وضعیت اسیدفولیک و ویتامین b۱۲ در کودکان سالم پیش دبستانی در شهر تهران، سال ۱۳۸۸

سابقه و هدف: کمبود فولات و ویتامین b12، به ویژه در بافت هایی با سرعت تکثیر سلولی بالا، سبب مهار سنتز و متیلاسیون dna ، rna و اختلال در تقسیم و بلوغ سلول ها می شود. بنابراین دریافت کافی این ویتامین در طول دوران کودکی و رشد، از اهمیت خاصی برخوردار است. در ایران اطلاع دقیقی از وضعیت اسیدفولیک و ویتامین b12 در کودکان وجود ندارد، لذا مطالعه حاضر، با هدف تعیین وضعیت اسیدفولیک و ویتامین b12 در سرم و گلبول های قرمز و برخی عوامل مرتبط با آنها درکودکان سالم پیش دبستانی 3 تا 6 ساله شهر تهران اجرا شد. افراد و روش ها: در این مطالعه مقطعی و توصیفی- تحلیلی، 228 کودک 3 تا 6 ساله در شهر تهران مورد مطالعه قرار گرفتند. نمونه ها با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای نظام مند، از20 مهدکودک (خوشه) که به طور تصادفی از میان فهرست270 تایی مهد های کودک در شهر تهران انتخاب شده بودند، تعیین شدند. سطح اسیدفولیک و ویتامین b12 سرم و گلبول قرمز خون غیرناشتا به روش ria اندازه گیری شد. داده های عمومی، جمعیتی و اجتماعی با استفاده از پرسشنامه توسط مصاحبه با والدین، تکمیل شد. داده ها توسط آزمون های آماری anova، کای دو وt با استفاده از spss16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها : تعداد 228 کودک، شامل 105دختر و 123پسر مورد ارزیابی قرار گرفتند. میانگین و انحراف معیار سن، وزن، قد، نمایه توده بدن، سطح فولات، ویتامین b12سرم و فولات گلبول قرمز کودکان مورد مطالعه در دو جنس تفاوت معنی داری نداشت. از نظر سطح فولات سرم 6/9، 8/37 و 6/52 درصد به ترتیب دچار کمبود شدید، خفیف و طبیعی بودند. سطح ویتامین b12 سرم نیز در 6/2 و 4/97 درصد کودکان به ترتیب در حد کمبود خفیف و طبیعی بود. از 105 کودک (60 پسر، 45 دختر) 1، 37 و 62 درصد به ترتیب از نظر سطح فولات گلبول قرمز، دارای وضعیت کمبود شدید، خفیف و طبیعی بودند. تفاوت توزیع سطح فولات، ویتامین b12 سرم و فولات گلبول قرمز در دو جنس از نظر آماری معنی دار نیست. بین سطح فولات، ویتامین b12سرم وفولات گلبول قرمز با سن، وزن، قد، نمایه توده بدن، بعد خانوار، رتبه تولد و وضعیت سرپرستی ارتباط معنی داری مشاهده نشد. بین سطح فولات سرم با فولات گلبول قرمز (4/0 r = ، 001/0 p‹) و با ویتامین b12 سرم (8/0 r = ، 001/0< p) همبستگی معنی دار و مستقیم وجود داشت. سطح فولات و ویتامین b12سرم و فولات گلبول قرمز کودکان ارتباط معنی دار با تحصیلات پدر (01/0p= ) و مادر (008/0p= ) و شغل پدر (027/0 p=) و مادر (036/0 p=) دارد، به طوری که با افزایش سطح تحصیلات و رتبه شغلی پدر و مادر سه شاخص مزبور درکودکان به طور معنی داری افزایش می یافت. سطح فولات سرم درکودکانی که مادر شاغل داشتند نسبت به مواردی که مادران خانه دار بودند، به طور معنی داری بیشتر بود (05/0< p). در سایر شاخص ها بین دو گروه تفاوت معنی داری مشاهده نشد. نتیجه گیری: شیوع کمبود فولات در کودکان پیش دبستانی شهر تهران بالا و در حد قابل توجه است، اما کمبود ویتامین b12 شیوع محدودی در این کودکان دارد. برنامه ریزی برای اجرای مداخلات پیشگیرانه از طریق آموزش مادران، جهت استفاده بهینه از منابع غذایی فولات و اصلاح الگوی مصرف غذا، به ویژه از گروه سبزیجات، پیشنهاد می شود. بنابراین، توجه به وضعیت فولات در این گروه سنی ضروری به نظر می رسد. واژگان کلیدی: اسیدفولیک، ویتامین b12 ، کودکان پیش دبستانی